Przychodzisz na pierwsze w swoim życiu spotkanie z psychologiem. Pewnie jeszcze przed przekroczeniem progu zastanawiałaś/eś się, jak to będzie? Na czym to polega? Czy terapia jest w ogóle dla Ciebie? Czego się spodziewać?
Siadasz na kanapie lub w fotelu w gabinecie i Twoje oczekiwania zaczynają spotykać się z rzeczywistością. Poznajesz osobę siedzącą na przeciwko, która, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, przeprowadzi Cię przez jedną z najtrudniejszych, ale i najbardziej owocnych podróży w Twoim życiu – podróży do samego siebie. To oczywiste, że na początku nie ufasz jeszcze tej osobie w 100% i masz w sobie sporo wątpliwości. Z jednej strony Twoja relacja z psychologiem/psychoterapeutą będzie głęboka i autentyczna, z drugiej, po to, żebyś dostał/a odpowiednią pomoc, będzie miała określone granice i zasady.
To cenne, aby owe zasady zostały ustalone już na początku Waszej współpracy. Temu właśnie służy kontrakt terapeutyczny.
Czym jest kontrakt terapeutyczny?
Kontrakt terapeutyczny jest to zbiór zasad obowiązujących podczas trwania terapii, które ustalają reguły współpracy pomiędzy Tobą a wybranym przez Ciebie specjalistą. Bywa, że jest on dokumentem przekazanym Ci w formie papierowej lub ustnej.
Zasady te określają między innymi takie kwestie, jak częstotliwość spotkań, ich formę, sposób zapłaty za nie czy możliwości odwołania spotkań. Znajomość kontraktu i gotowość do jego przestrzegania jest istotnym elementem budującej się relacji z terapeutą – ustalenie zasad współpracy już na samym początku daje jasność wobec sytuacji, które mogą wystąpić w przyszłości i wówczas nie wprowadzą one niepotrzebnego zaskoczenia czy rozczarowania.
Proces terapeutyczny jest jak żywy organizm – nieustannie się rozwija, może przybierać różne formy, zmienia się w zależności od potrzeb i sytuacji. Tym bardziej istotne jest więc ustalenie jasnych zasad i granic współpracy, również po to, aby w przyszłości móc skupić się już głównie na budowaniu celów w kierunku osiągnięcia rozwiązania, które polepszy jakość życia.
Kontrakt terapeutyczny jest ważnym elementem rozpoczęcia terapii i to naturalne, że rodzi pewne pytania lub wątpliwości.
Każdy specjalista ma możliwość ustalić swoje własne brzmienie kontraktu, którego treść przedstawia pacjentowi/klientowi na jednym z pierwszych spotkań. Wraz z nim omawia on zasady upewniając się, że wszystko jest zrozumiałe i możliwe do zaakceptowania.
Wasze pytania i nasze odpowiedzi
Jakiś czas temu, na naszym profilu na Instagramie, zapytaliśmy Was, na jakie pytania powinniśmy odpowiedzieć w tym artykule, żeby jeszcze bardziej rozjaśnić to, czym jest kontrakt terapeutyczny. Dziękujemy za wszystkie Wasze głosy!
Po co jest kontrakt? Czy w jakiś sposób mnie chroni?
Kontrakt, tak jak wspomniałam wcześniej, jest zbiorem zasad obowiązujących w relacji terapeutycznej, swego rodzaju umową (ustną lub pisemną) pomiędzy Tobą a terapeutą. Brzmienie kontraktu zależy od specjalisty, jednak zazwyczaj porusza ważne kwestie organizacyjne oraz związane z tajemnicą zawodową psychologa. Kontrakt chroni obie strony – Ty, jako klient/pacjent, możesz mieć pewność, że zawsze wiesz co się stanie, kiedy nie pojawisz się na wizycie (co ważne, np. planując urlop), co będzie, jeśli Twój terapeuta spóźni się na spotkanie z przyczyn losowych lub na przykład czy jej/jego praca podlega superwizji, czyli nadzorowi innego specjalisty.
Co, jeśli mam pytania do kontraktu i coś nie jest dla mnie zrozumiałe?
To naturalne, że kontrakt może wzbudzić wiele pytań, zwłaszcza jeśli spotykasz się z tym po raz pierwszy. Nie obawiaj się ich zadać swojemu terapeucie. Nie tylko nie będzie miał z tym żadnego problemu, ale i z wielką chęcią wytłumaczy każdą z zasad! To ważne, aby podczas decydowania się na terapię czuć się komfortowo, dlatego warto pamiętać, że decyzja o akceptacji kontraktu i kontynuacji spotkań z psychologiem zależy od Ciebie.
Czy od zasad kontraktu są jakieś odstępstwa?
Założeniem kontraktu jest obustronne przestrzeganie zawartych w nim zasad przez obie strony przez cały czas trwania terapii. Od zasad nie ma wyjątków czy odstępstw. Dzięki temu możesz liczyć na to samo ze strony terapeuty – że jego praca będzie podlegała regularnej superwizji, zawsze będzie stosował się do zasad etyki zawodowej, przestrzegał tajemnicy zawodowej czy stawiał na Waszym spotkaniu punktualnie. Dzięki nie wprowadzaniu żadnych odstępstw od zasad kontraktu nie zostaniesz potraktowany niesprawiedliwie czy pod wpływem dodatkowych czynników, które mogłyby zniekształcić przejrzystość czy etyczność sytuacji.
Czy kontrakt jest zawsze jednostronny, czy mówi również o obowiązkach terapeuty?
Treść kontraktu jest zależna od specjalisty, który jest autorem zasad, według których pracuje z klientami/pacjentami. Zwykle jednak reguły współpracy określają prawa i obowiązki obu stron – np. co dzieje się w przypadku nieobecności zarówno Twojej, jak i terapeuty czy też to, jak wygląda sytuacja związana ze spóźnieniem na spotkanie zarówno z Twojej strony, jak i z powodu Twojego terapeuty.
Czy kontrakt obowiązuje mnie, kiedy moja terapia już się skończy?
Jeśli terapia zostanie przerwana lub zakończona kontrakt przestaje Cię obowiązywać, chyba że wraz z Twoim terapeutą postanowiliście inaczej, na przykład z uwagi na takie zasady kontraktu, których przestrzeganie byłoby dla Ciebie korzystne nawet po zakończeniu terapii. Warto zwrócić uwagę czy kontrakt zakłada sposób rezygnacji lub zakończenia terapii – często pojawiający się zapis mówi, że należy odbyć podsumowujące spotkanie. Proces terapii, a nawet kilka spotkań konsultacyjnych, obfitują w wiele różnych emocji i powracających wspomnień – warto zaopiekować się tymi tematami, które są szczególnie ważne czy bolesne i, jeśli to możliwe, podsumować je na tyle, abyś nie miał/a poczucia, że jest to jakiś otwarty rozdział, z którym nie wiesz co zrobić.
Nie dostałam/em kontraktu od mojego terapeuty – czy to źle?
Kontakt miewa różną formę, ustną lub pisemną, czasami jest wprowadzany na pierwszym, czasami na trzecim spotkaniu, a czasami… w ogóle. Każdy specjalista ma możliwość ustalić własne zasady współpracy z klientami/pacjentami i to, że nie otrzymałaś/eś kontraktu od swojego terapeuty nie oznacza, że popełnił błąd. Jeśli jednak czujesz, że czułabyś/czułbyś się bardziej komfortowo znając zasady Waszej współpracy – nie obawiaj się zadać tylu pytań, ile pragniesz.
Na początku terapii podpisałam/em kontrakt, ale teraz chcę się z niego wycofać, zasady przestały mi odpowiadać. Co mam zrobić?
Chęć wycofania się z umowy, szukanie wyjątków w zaakceptowanych wcześniej zasadach czy brak zgody na nie, to ważne sygnały, które warto omówić z Twoim terapeutą. Nie obawiaj się omówić z nim swoich wątpliwości, to ważny element terapii 🙂
