Czy wyobrażasz sobie życie, w którym nie odczuwasz strachu lub lęku? Życie, w którym nowe sytuacje nie wywołują w Tobie poczucia niepewności, ważne wydarzenia nie są źródłem lęku, a sytuacja zagrażająca Twojemu zdrowiu nie wzbudza uczucia strachu?
Powyższe scenariusze, których wspólnym czynnikiem jest nieodczuwanie nieprzyjemnego uczucia napięcia brzmią kusząco, jednak żadna z sytuacji opisanych powyżej nie jest dla nas bezpieczna.
Zacznijmy od tego: co to jest ten lęk i co to jest ten strach i czy to w ogóle jest nam potrzebne?
Strach jest automatyczną reakcją na jakiś szczególny obiekt, sytuację lub okoliczności, natomiast lęk jest znacznie bardziej długotrwały i złożony, często wywoływany przez początkowy strach. Wspomniane emocje są naturalną reakcją organizmu na zagrożenie. Są one tak samo normalne jak każda inna emocja. Co więcej, emocje takie jak lęk czy strach pozwalają nam uniknąć zagrożenia lub przygotować się jeszcze lepiej na ważne dla nas wydarzenie. Wyeliminowanie więc tych emocji ze swojego życia mogłoby być ryzykowne.
Jednak co w momencie, gdy strach i lęk zaczyna zaburzać nasze funkcjonowanie i ograniczać nasze możliwości?
U podłoża wszystkich stanów lękowych tkwi strach. Uczucie strachu, które jest nieadekwatne i nadmierne w stosunku do okoliczności, powoduje, że sygnał niebezpieczeństwa jest niewiarygodny.
Aby zobrazować powyższe założenia posłużmy się realnymi przykładami z życia codziennego:
Pewna osoba może nie spać całe noce zamartwiając się kolejnym dniem w pracy tworząc katastroficzne scenariusze, inną osobę ogarnia nieśmiałość i skrępowanie kiedy musi przejść przez rząd krzeseł w kinie lub złożyć osobiście zamówienie w restauracji. Jeszcze inna osoba doświadcza wrażenia zawału serca, mimo braku rzeczywistych dolegliwości fizycznych.
Zaburzenia lękowe są jednymi z najczęściej diagnozowanych dolegliwości psychicznych, a to oznacza, że codziennie setki, tysiące, a nawet miliony osóbzmaga się z poczuciem niepokoju, przerażenia i paniki. Takie odczucia mogą spotkać każdego z nas, niezależnie od płci, wieku czy pochodzenia.
Zaburzenia lękowe mogą przybierać różne formy. Wyróżniamy m.in.:
- zespół lęku napadowego – objawia się strachem przed śmiercią, przed utratą panowania nad sobą lub przed kolejnymi atakami paniki,
- zespół lęku uogólnionego – strach przed możliwymi przyszłymi niepomyślnymi następstwami w życiu
- fobie specyficzne – objawia się silnym i niewytłumaczalnym strachem przed konkretnymi sytuacjami lub obiektami,
- fobia społeczna – lęk przed negatywną oceną przez innych; obawa przed potencjalną krytyką czy upokorzeniem, nawet w zwyczajnych sytuacjach społecznych jak np. jedzenie posiłku w miejscu publicznym.
Nieprzyjemne wrażenia jakie daje odczucie lęku w powyższych sytuacjach np. przyspieszone bicie serca, nudności, słaba koncentracja, hiperwentylacja, napięcie, roztrzęsienie, frustracja powodują, że najczęstszą formą radzenia sobie z nimi jest strategia ucieczki i unikania. Obie strategie, mimo że chwilowo przynoszą uczucie ulgi, przyczyniają się do długotrwałego utrzymywania się lęku.
Jak możesz sobie pomóc, jeśli doświadczasz uczucia nadmiernego lęku?
- Udaj się do psychoterapeuty – specjalistyczna pomoc w wybranym nurcie może być nieoceniona. Wyniki badań naukowych wykazały, że nawet osoby z objawami silnego lęku i zaburzeń mogą osiągnąć znaczne złagodzenie objawów przy pomocy terapii poznawczo-behawioralnej. Dodatkowo, wykazano, że przy pomocy tej samej terapii często uzyskiwano trwalsze korzyści niż przy pomocy terapii farmakologicznej.
- Udaj się do psychiatry – jeżeli z jakiegoś powodu nie chcesz lub nie możesz uczestniczyć w psychoterapii lub doświadczasz uczucia silnego lęku, z którym nie jesteś w stanie sobie poradzić, skorzystaj z pomocy psychiatry, który zaleci odpowiednie leczenie farmakologiczne. Pamiętaj jednak, że sama farmakologia w stosowaniu długoterminowym może przynieść również skutki niepożądane. Często najlepsze efekty przynosi połączenie farmakologii z psychoterapią.
- Wypróbuj różne techniki relaksacyjne – trening autogenny, progresywna relaksacja mięśni, medytacja i inne mogą pomóc Ci wyciszyć się, obniżyć poziom stresu i uzyskać stan odprężenia
