Konceptualizacja zaburzeń odżywiania jako zamkniętego obiegu odnosi się do idei, że zaburzenia te tworzą cykl, w którym określone myśli, emocje i zachowania wzmacniają się nawzajem. Ten wzajemny wpływ prowadzi do trudności w przerwaniu zaburzenia i powrocie do zdrowia. Zamknięty obieg oznacza, że każdy element cyklu – myśli, emocje i działania – stale się powtarza, wzmacniając problem i utrudniając wyjście z niego.
Koncepcja zaburzeń
Koncepcja zaburzeń odnosi się do stanów psychicznych, emocjonalnych lub fizycznych, które znacząco zakłócają normalne funkcjonowanie jednostki. Są to złożone i wielowymiarowe problemy, które mogą wpływać na różne aspekty życia osoby, w tym na jej myśli, emocje, zachowania i relacje z innymi ludźmi.
W psychologii i psychiatrii zaburzenia są klasyfikowane i diagnozowane na podstawie specyficznych kryteriów diagnostycznych. Dwa najważniejsze systemy klasyfikacji to:
- DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) – stosowany głównie w Stanach Zjednoczonych.
- ICD (International Classification of Diseases) – stosowany międzynarodowo.
Czynniki wpływające na rozwój zaburzeń
Koncepcja zaburzeń uwzględnia wiele czynników, które mogą wpływać na ich rozwój:
- Biologiczne:
- Genetyka: Dziedziczność może odgrywać rolę w rozwoju zaburzeń.
- Neurochemia: Równowaga chemiczna w mózgu ma wpływ na nasze emocje i zachowania.
- Struktura mózgu: Zmiany w określonych obszarach mózgu mogą być powiązane z różnymi zaburzeniami.
- Psychologiczne:
- Traumatyczne doświadczenia: Przeżycia z przeszłości, takie jak nadużycia lub strata, mogą wpłynąć na rozwój zaburzeń.
- Wzorce myślowe: Negatywne lub zniekształcone myśli mogą przyczyniać się do utrzymywania się problemów.
- Style radzenia sobie: Sposoby, w jakie osoba radzi sobie z trudnościami, mogą pogłębiać lub łagodzić zaburzenia.
- Społeczne:
- Wpływ kultury: Normy kulturowe i wartości mogą wpływać na to, jak postrzegamy siebie i innych.
- Relacje międzyludzkie: Wsparcie lub brak wsparcia społecznego może odgrywać rolę w rozwoju i przebiegu zaburzeń.
- Presja społeczna: Społeczne oczekiwania mogą prowadzić do stresu i trudności, które przyczyniają się do rozwoju zaburzeń.
Obieg zaburzeń odżywiania
Obieg zaburzeń odżywiania można opisać w czterech krokach:
- Negatywne Myśli i Przekonania:
- Zaburzenia odżywiania często zaczynają się od negatywnych myśli na temat własnego ciała, wartości siebie lub jedzenia. Takie myśli mogą być wynikiem presji społecznej, osobistych doświadczeń lub innych problemów psychologicznych.
- Reakcja Emocjonalna:
- Negatywne myśli prowadzą do silnych emocji, takich jak lęk, wstyd czy poczucie winy. Osoba czuje się przytłoczona tymi emocjami, co prowadzi do dalszego dyskomfortu.
- Reakcja Behawioralna:
- W odpowiedzi na te emocje, osoba może angażować się w zaburzone zachowania żywieniowe, takie jak restrykcyjne jedzenie, objadanie się czy wymioty. Choć takie działania mogą przynieść chwilową ulgę, w rzeczywistości wzmacniają one cykl zaburzeń.
- Wzmocnienie:
- Tymczasowa ulga, jaką przynoszą zaburzone zachowania, sprawia, że stają się one bardziej prawdopodobne w przyszłości, gdy pojawią się ponownie negatywne myśli lub emocje. W ten sposób cykl się powtarza.
Przerwanie cyklu
Zamknięty obieg zaburzeń odżywiania tworzy samopodtrzymujący się wzorzec, który jest trudny do przerwania bez odpowiedniej interwencji. Terapia koncentruje się na przerywaniu tego cyklu poprzez pracę nad podstawowymi myślami i emocjami, które go napędzają. Poprzez zmianę myślenia, rozwijanie zdrowszych strategii radzenia sobie i budowanie wsparcia społecznego, można przerwać cykl i rozpocząć proces zdrowienia.
