Być może od jakieś czasu zastanawiasz się czy skorzystać ze wsparcia psychologa. Jeśli ta myśl krąży Ci po głowie, ale wciąż nie decydujesz się na spotkanie, to prawdopodobnie czegoś się obawiasz. Odwlekanie tej decyzji może mieć wiele przyczyn, a jedną z nich może być lęk przed nieznanym.
Nie masz pojęcia jak zareaguje Twoje dziecko na sam pomysł wizyty u psychologa, a co dopiero na pierwsze spotkanie. Nie wiesz, jak powinieneś przygotować swoją pociechę na wizytę u specjalisty. W tym artykule postaram się zmniejszyć Twoje obawy pokazując, jak wyglądają pierwsze spotkania z psychologiem oraz jak możesz przygotować na nie swoje dziecko.
Jak wygląda pierwsza wizyta u psychologa
Drodzy Rodzice, często zadajecie pytanie czy wystarczy jeden z rodziców. Zawsze udzielam takiej samej informacji zwrotnej: „Zdecydowanie lepiej, aby byli oboje”
Zazwyczaj pierwsza wizyta u specjalisty to spotkanie psychologa z rodzicami dziecka. Gdy słyszycie tę informację, drodzy Rodzice, często zadajecie pytanie czy wystarczy jeden z rodziców. Zawsze udzielam takiej samej informacji zwrotnej: „Zdecydowanie lepiej, aby byli oboje”. Kontakt z matką i ojcem daje pełniejszy obraz problemu, dziecka i całej rodziny, a co za tym idzie, korzystnie wpływa na proces terapeutyczny. Pierwsze spotkanie, tak jak każda kolejna wizyta, trwa około 50 minut. To czas kiedy specjalista musi poznać rodzinę i dziecko z perspektywy rodziców oraz problem, z jakim się zgłaszają. Z pewnością padnie wiele pytań o szkołę, relacje z rówieśnikami, rodzeństwem (jeśli jest), a także w przypadku młodszego dziecka o kroki milowe (np. kiedy dziecko zaczęło mówić, chodzić, przeszło trening czystości). Pojawią się informacje na temat tego, jak będzie wyglądał dalszy proces terapeutyczny. Zwykle kilka kolejnych spotkań to wizyta samego dziecka u psychologa, po której znów planowane jest spotkanie z rodzicami.
Jak przygotować dziecko na spotkanie z psychologiem?
Drogi Rodzicu, najważniejsze jest byś po prostu porozmawiał ze swoim dzieckiem, powiedział o planowanej wizycie. Brzmi to banalnie, lecz okazuje się, że rodzice nie zawsze informują wcześniej swoje dziecko o konsultacji ze specjalistą.
Artur Kołakowski w książce „Psychoterapia poznawczo-behawioralna dzieci i młodzieży” w ciekawy i trafny sposób opisuje perspektywę dziecka, które nie zostało poinformowane o wizycie u psychologa na przykładzie osoby dorosłej:
Jesteś teraz w pracy. Nieoczekiwanie do Twojego gabinetu wchodzi mąż (żona/ partner/ partnerka) i mówi: „Dobrze, że cię znalazłem, ubieraj się wychodzimy!” Odpowiadasz: „Nie mogę, mam zaraz ważne spotkanie, jestem zajęta”, słyszysz: „już nie masz, odwołałem je za ciebie, nie ma czasu, ubieraj się i wychodzimy”. Za kilka chwil znajdujesz się w obcym miejscu, dookoła widzisz drzwi, w poczekalni czekają jacyś ludzie, za chwilę jesteś proszony/a do jednego z gabinetów. Mąż wpycha Cię do pomieszczenia mówiąc, że poczeka na zewnątrz. Siadasz na fotelu i słyszysz: „Dzień dobry. Rozmawiałam już o Tobie z mężem. Wiem jakie masz problemy, ale nie obawiaj się, jestem tutaj dla ciebie i chcę ci pomóc. Opowiedz mi o sobie”.
Co, jako pierwsze, przychodzi Ci na myśl? Jesteś zadowolony/a z sytuacji w jakiej się znalazłaś? Masz ochotę i motywację do rozmowy z psychologiem, chcesz mu zaufać?
To proste ćwiczenie, które pokazuje, czy dobrym pomysłem jest zaskoczyć dziecko pierwszą wizytą. Niektórzy rodzice obawiają się, że ich pociecha nie zgodzi się na takie spotkanie, nie będzie chciała rozmawiać, ani nawet opuścić domu. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, jak zmniejszyć taki lęk i co warto powiedzieć dziecku.
Co powiedzieć dziecku przed pierwszą wizytą u psychologa?
Czego nie mówić, a o czym warto powiedzieć?
„Idziemy do psychologa, żebyś był grzeczniejszy”
Rozmawiając z dzieckiem o wizycie, na pewno przyjdzie pora na wyjaśnienie przyczyny spotkania z psychologiem. Postaraj się nie używać zwrotów typu: „idziemy do psychologa, żebyś był grzeczniejszy”, „bo się wszystkiego boisz”, „bo nie umiesz się zachować w szkole”. Takie i podobne zwroty obniżą motywację dziecka do pracy, mogą wpłynąć na kontakt i postrzeganie terapeuty. Dodatkowo powodują poczucie winy i negatywnie wpływają na samoocenę dziecka.
Skoro wiemy już czego nie mówić, warto zastanowić się, co w takim razie powiedzieć dziecku przed pierwszą wizytą u psychologa. Oczywiście wiele zależy od rodzaju problemu, ale najważniejsze byś jako rodzic nie obwiniał, nie oceniał, nie zrzucał na dziecko całej odpowiedzialności za trudności jakie go spotkały. Dostosuj swoją wypowiedź do wieku dziecka i jego możliwości poznawczych. Możesz powiedzieć: „Ostatnio dużo się wydarzyło, chyba miałeś/łaś trudny czas. Pani psycholog pomoże nam sobie z tym poradzić, doradzi co możemy wspólnie zrobić, by szkoła była dla Ciebie przyjemniejszym miejscem”, „Czasem czuję się bezradny i nie wiem jak Ci pomóc, a tak wiele się dzieje. Bardzo zależy mi na tym żebyś otrzymała wsparcie i stąd pomysł wizyty u psychologa”, „Martwi mnie to, że ostatnio jesteś smutna”.
Lęk przed wizytą u psychologa
Dziecko nie zawsze będzie otwarte na spotkanie z nieznajomym człowiekiem, w zupełnie nowym miejscu – to naturalne. Warto więc, oprócz rozmowy na temat przyczyny wizyty, zapoznać dziecko z miejscem, w którym będzie prowadzona terapia. W tym celu możesz pokazać zdjęcia gabinetów i samego psychologa (zwykle są one dostępne na stronie internetowej). Jeśli Twoje dziecko jest jeszcze stosunkowo małe, może nie wiedzieć kim jest psycholog i czym się zajmuje. Warto to wyjaśnić swoimi słowami, bez koloryzowania i drobnych kłamstw. Powiedz też o tym jak wygląda pierwsze spotkanie psychologa z dzieckiem – że będzie ono polegało na zabawie, poznaniu dziecka i rozmowie. Poinformuj o tym, że nie będziesz obecny na tym spotkaniu, ale możesz zostać w poczekalni. Dziecko może obawiać się także spotkania rodziców z terapeutą, tego o czym będą rozmawiać, co bliscy wyjawią na jego temat. Warto i tutaj zadbać o zmniejszenie lęku wyjaśniając, że psycholog ma pomóc nie tylko dziecku, ale także rodzicom, dlatego spotkanie z nimi daje szansę poznania dorosłych i rozpoczęcia współpracy także z nimi. Sądzę, że to ważna informacja także dla Was drodzy Rodzice. Pamiętajcie o tym, że efektywny proces terapeutyczny wymaga współpracy rodziców, dziecka i terapeuty.
Nastolatek u psychologa
Wiele ze wskazówek zawartych w artykule odnosi się także do przygotowania nastolatka na wizytę u psychologa. Prawdopodobnie jednak wiedza dziecka w tym obszarze będzie znacznie większa. Nie będziesz musiał wyjaśniać kim jest psycholog i czym się zajmuje.
Na pierwszej wizycie, niezależnie od wieku dziecka, potrzebny jest rodzic. Musi on wyrazić pisemną zgodę na udział nastolatka w terapii. Pojawi się pewnie także kilka różnic na etapie pierwszego spotkania z rodzicami. Nie usłyszysz już pytań o kroki milowe, lecz o opinie z poradni, hospitalizacje i konsultacje lekarskie.
W przypadku nastolatków znacznie częściej pojawia się opór przed wizytą, spowodowany obawą o wyjawienie przez psychologa wszelkich informacji rodzicom. Nawet jeśli młody pacjent chce porozmawiać z terapeutą, to boi się, że rodzice poznają każdy szczegół rozmowy i terapii. W tym przypadku również możesz uspokoić dziecko i przypomnieć mu, że psycholog zobowiązany jest tajemnicą zawodową, dotyczy ona pracy nie tylko z dorosłymi, ale także z dzieckiem czy nastolatkiem.
Podsumowanie
Przygotowując dziecko na spotkanie z psychologiem:
- uprzedź, że planujesz wizytę
- powiedz o przyczynie spotkania w sposób wyrażający troskę, akceptację, unikaj obwiniania i oceniania dziecka
- pokaż zdjęcia gabinetów i samego psychologa
- opowiedz, kim jest psycholog i czym się zajmuje
- porozmawiajcie o tym jak wygląda pierwsza wizyta
Literatura:
Kołakowski, A., (2021). Psychoterapia poznawczo-behawioralna dzieci i młodzieży. Przewodnik praktyka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
