W czasach, w których żyjemy często trudno jest skupić się na sobie. Świat pędzi naprzód, a my usiłujemy nadążyć, przywiązani do ról, jakie w nim pełnimy. Zwinnie przeskakujemy między byciem partnerką a przyjaciółką, obowiązkami męża i pracownika. Zobowiązania związane z każdą z ról nas przytłaczają i zostaje nam bardzo niewiele energii na przyjrzenie się samym sobie. Do tego dochodzi kontekst naszego doświadczenia: pandemia, wojna, niestabilna sytuacja polityczno-gospodarcza. Kiedy nasze zasoby stale skupiają się na zewnętrznym świecie, a dodatkowo działamy pod wpływem stresu, może dojść do momentu, w którym zaczynamy tracić więź z własnym wnętrzem.
Jakie są przejawy oddalania się od siebie?
Niektóre z oznak, że Twoja relacja z samym/samą sobą wymaga pielęgnacji to niskie poczucie własnej wartości, silny krytycyzm względem siebie, poczucie winy, problemy z tworzeniem satysfakcjonujących relacji, niestabilność emocjonalna, czy chroniczna nerwowość, napięcie. W świecie, który wymaga od nas ciągłego pokazywania się “na zewnątrz” bardzo łatwo jest zaniedbać to, co dzieje się “w środku”, co w rezultacie prowadzi do poczucia braku satysfakcji, frustracji, i zwątpienia.
Według teorii psychoterapii humanistycznej, właśnie taka wewnętrzna, emocjonalna izolacja, a co za tym idzie, zaburzenie relacji z innymi, stanowi podstawę wielu problemów natury psychicznej. Psychoterapia humanistyczna, a w ramach niej, psychoterapia gestalt, czy Terapia Skoncentrowana na Emocjach, oferują stworzenie przestrzeni, w której możesz się zatrzymać i przyjrzeć się temu, co dzieje się w Tobie “tu i teraz”. Zamiast analizować problemy czy skupiać się na przeszłości, z pomocą terapeuty zadajesz sobie pytania: co się ze mną teraz dzieje? jak mi z tym jest? jak się czuje moje ciało?
Dajemy sobie przyzwolenie na bycie tym, kim jesteśmy, z całym spektrum naszych emocji, marzeń, i obaw, a w rezultacie obdarzamy samych siebie większą czułością, akceptacją, i zrozumieniem.
Skoncentrowanie uwagi na subiektywnie przeżywanym doświadczeniu owocuje poszerzeniem świadomości, czyli głębszym poznaniem siebie, własnych uczuć, potrzeb, i lęków. Dajemy sobie przyzwolenie na bycie tym, kim jesteśmy, z całym spektrum naszych emocji, marzeń, i obaw, a w rezultacie obdarzamy samych siebie większą czułością, akceptacją, i zrozumieniem. Poprzez pozornie prosty proces bycia ze sobą, samoistnie dokonuje się w nas przemiana. Stajemy się bliżsi samym sobie.
Bardzo ważnym czynnikiem leczącym w Terapii Skoncentrowanej na Emocjach czy terapii gestalt jest sama relacja między klientem a terapeutą. Oba podejścia postrzegają indywidualne doświadczenie każdego człowieka jako wyjątkowe i niepowtarzalne. W takim ujęciu bardziej od stawiania diagnozy czy podążania za określonym planem terapeutycznym liczy się otwartość, empatia, i akceptacja ze strony terapeuty. Terapeuta jest świadkiem i partnerem w procesie zdrowienia klienta, a relacja terapeutyczna opiera się bardziej na spontaniczności i autentyczności, niż stosunku eksperta do pacjenta. Właśnie ten kontakt człowieka z drugim człowiekiem staje się sam w sobie leczący, co w piękny sposób ilustrują słowa filozofa Martina Bubera: “Staję się sobą w relacji z Tobą” (Buber, 1992). To właśnie w relacji najłatwiej nam odkryć samych siebie.
Zacznij już teraz
Terapia jest jednym z narzędzi, które z całą pewnością wspierają nasze dążenie do lepszego poznania samych siebie. Jednakże ćwiczenie umiejętności życia w zgodzie ze sobą można też zacząć samemu. Spróbuj przeznaczyć 5 minut każdego dnia na któreś z poniższych ćwiczeń i zobacz jak ta praktyka wpłynie na Twoje samopoczucie.
1. Zadaj sobie pytanie: “Jak się mam?”
Każdego dnia po przebudzeniu spróbuj poświęcić chwilę na refleksję nad pytaniem: “jak się dziś mam?”. Jeszcze zanim wyjdziesz z łóżka zastanów się jak się czujesz, czy jesteś wypoczęty, jaki jest Twój poziom energii, humor, emocje, i myśli, które Ci towarzyszą?
2. Zwracaj uwagę na emocje.
Bądź uważna na Twoje reakcje emocjonalne. W naszej kulturze niektóre emocje są “milej”, a inne “mniej mile widziane”. Odczuwając złość czy smutek, często zatrzymujemy je w sobie, nie ujawniając ich publicznie. Nawet jeśli to dotyczy Ciebie, spróbuj być uważna na uczucia jakie Ci towarzyszą. Na przykład, kiedy ktoś w pracy negatywnie odniesie się do Twojego pomysłu i poczujesz złość, zarejestruj to. Zastanów się, czy za tym uczuciem kryje się coś głębszego? Co się w Tobie dzieje kiedy ktoś krytykuje to co mówisz? Wydobądź emocje na światło dzienne.
3. Świadomość ciała.
Bądź uważny na sygnały wysyłane przez Twoje ciało. Zwracaj uwagę na to jak oddychasz, jesz, śpisz, poruszasz się, czy odpoczywasz. Twoje ciało komunikuje kiedy czuje się dobrze i kiedy coś jest nie tak. Spróbuj podążać za swoją energią i potrzebami ciała podczas codziennych aktywności. Wsłuchaj się w nie aby zdecydować czy wolisz iść na długi, spokojny spacer, jogging, iść potańczyć, czy spędzić wieczór zagrzebany w kocu z książką. Zaobserwuj jak reaguje Twoje ciało w kontakcie z innymi. Czy odczuwasz napięcie, czy jesteś rozluźniony? Co Twoje ciało próbuje zakomunikować? Bycie uważnym na nasze ciało i podążanie za jego potrzebami jest znakomitym sposobem na pielęgnację relacji z samym sobą.
4. Zatrzymaj się na chwilę!
To może zabrzmieć dziwnie, gdyż w naszej kulturze jesteśmy przyzwyczajeni do działania, działania, i działania, ale spróbuj czasami usiąść i nie robić nic. Tylko przez chwilę, 5 minut. Usiądź albo połóż się wygodnie w ciszy i oddychaj. Nie musisz robić nic więcej, po prostu zaobserwuj jakie uczucia w ciele, myśli, i emocje Ci się pojawiają i bądź. Daj sobie chwilę by poczuć jak to jest być Tobą w tej określonej chwili.
Bibliografia:
Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
